مانیتور یا صفحه نمایش متداول‌ترین دستگاه خروجی بوده كه از آن برای نمایش اطلاعات استفاده می‌گردد و دارای انواع مختلفی است . یک صفحه نمایش مانند تلویزیون ها می تواند رنگی یا تك رنگ باشد . در محیط Dos معمولاً صفحه‌های نمایش دارای 25 سطر و 80 ستون هستند و در هر ستون یك كاراكتر تایپ می‌شود . وقتی اطلاعات از طریق صفحه كلید وارد كامپیوتر می‌شوند، در صفحه نمایش ظاهر می‌گردند تا از صحت آنها اطمینان حاصل شود . بعضی از كامپیوترهایی که مانند Labtop ها قابل حمل یا Portable هستند دارای نوعی صفحه نمایش به نام صفحه نمایش تخت می باشند . در این نوع كامپیوترها، میزان مصرف برق از درجه اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا این كامپیوترها معمولا در مکانهایی كه امکان دسترسی به برق نیست كار می‌كنند و صرفه‌جویی در مصرف برق در آنها بسیار حائز اهمیت می باشد.

كلیه تصاویر، اعم از كاراكترهای گرافیكی، حروف، ارقام و علایم ویژه و تصاویر گرافیكی به وسیله نقاط كوچكی به نام Pixcel ساخته می‌شوند . كیفیت تصاویر، در درجه اول به طراحی قطعات الكترونیك و در درجه دوم به اندازه و تراكم نقاط، كه اصطلاحاً به آن تفكیك‌پذیری صفحه نمایش یا Resolution گفته می‌شود، بستگی دارد. كلیه كاراكترها در محدوده معینی از نقاط تعریف می‌شوند كه به آن ماتریس‌كاراكتر گفته می‌شود. ماتریس‌كاراكتر مجموعه‌ای از نقاط روشن و خاموش در صفحه نمایش می‌باشد كه به هر یك از این نقاط، همان پیكسل می‌گویند. هر چه تعداد پیكسل‌های موجود در ماتریس‌كاراكتر بیشتر باشد، وضوح تصاویر و كاراكترها نیز بیشتر خواهد بود. مانند 600 ×800 پیکسل یا 768×1024 پیکسل.

مانیتورها در چند دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:

1- مانیتور های لامپ تصویری یا CRT
2- مانیتور های LCD
3- مانیتور های LED

مانیتورهای لامپ‌تصویری یا CRT در چند سال اخیر رونق فراروانی در بین کاربران داشته اند . این مانیتورها در اندازه 12 و 14 اینچ به بازار عرضه شدند ، سپس استفاده اندازه از 15 و 17 اینچ آنها در بین كاربران رونق گرفت كه در حال حاضر اندازه 17 اینچ آنها بیشتر مورد استقبال می‌باشد. در حال حاضر انواع 19، 21 و 22 اینچ نیز ساخته شده اند كه به دلیل قیمت نسبتاً بالاتر، كمتر مورد استفاده عموم قرار می‌گیرند. این نوع مانیتورها دارای صفحات محدب و تخت هستند كه نوع صفحه تخت آنها بین كاربران پرطرفدارتر است. ایجاد تصویر در این مانیتورها به‌وسیلهء پرتاب الکترون‌ها و هدایت آن‌ها به کمک میدان‌های الکترومغناطیسی صورت می گیرد.

مانیتورهای LCD ؛ مانیتورهایی هستند با قطر كم و بدون لامپ تصویر و قطر آنها در حدود 4 سانتی‌متر است. مانیتورهای LCD را با نام كریستال مایع نیز می‌شناسند، زیرا این مانیتورها از کنار هم چیدن سلول‌های کریستال مایع بوجود می‌آیند. به این مانیتورها باید از زاویه مستقیم نگاه كرد تا تصویر به خوبی دیده شود.

مانیتورهای LED ؛ مانیتورهایی هستند شبیه به LCDها، كه برای نمایش تصویر از دیودهای نوری استفاده می‌كنند.

اکنون برای آشنایی بیشتر شما، به مقایسه مانیتورهای CRT و LCD می‌پردازیم؛

مانیتورهای LCD دارای روشنایی یا Brightness بین 2 تا 4 برابر مانیتورهای CRT هستند اما در مورد وضوح تصویری یا Contrast مانیتورهای CRT 2 تا 4 برابر مانیتور های LCD می باشند . زاویهءدید یا Viewing Angle مانیتورهای CRT بیش از 150 درجه است درصورتی‌که در مورد مانیتورهای LCD معمولی این رقم حداکثر معادل 90 درجه است. امواج مغناطیسی مانند آهنربا و امواج الکترومغناطیسی مانند موبایل روی مانیتورهای CRT ایجاد اختشاش تصویری می‌کنند ولی مانیتورهای LCD از این آسیب در امانند. بدلیل تکنولوژی ساخت هر یک از مانیتورها، مانیتورهای CRT در مرکز بسیار شفاف‌ترند درصورتی‌که مانیتورهای LCD در گوشه‌ها روشنتر هستند. مانیتورها CRT قدرت و انعطاف بیشتری برای مطابقت با رنگ‌های قابل دریافت چشم انسان دارند. همچنین مانیتورهای CRT نسبت به مانیتورهای LCD دارای کیفیت رنگ و خلوص رنگ بیشتری هستند. بزرگترین اشکال مانیتورهای LCD احتمال ایجاد پیکسل سوخته یا Defective Pixel بر روی صفحهءنمایش آن‌ها است. وبزرگترین مشکل مانیتورهای CRT لرزش تصویری یا Flickering آنها است، که البته در صورتی‌که فرکانس 85Hz و بالاتر پشتیبانی شود، این لرزش محسوس نخواهد بود. مانیتورهای CRT به طور معمول 120watt انرژی مصرف می‌کنند و این درحالی‌ است که مانیتورهای LCD تنها 40watt مصرف انرژی دارند. همچنین وزن یک مانیتور CRT درحدود 13 کیلوگرم است و یک مانیتور LCD تنها حدود 3 کیلوگرم وزن دارد. همچنین مهم است که بدانیم؛ مانیتورهای LCD علاوه بر تولید گرمای کمتر، آثار سوء بسیار کمتری بر چشم دارند. همچنین یکی از موارد بسیار خطرناک دربارهء مانیتورهای CRT انتشار گازهایی است که به واسطهء گرما تبخیر شده و به بیرون متصاعد می‌شوند . این گازها برای انسان ف محیط زیست و بخصوص لایه اُزُن بسیان زیان‌بار هستند. در آخر باید گفت برای پیروزی مانیتورهای LCD بر مانیتورهای CRT نیاز به زمان زیادی است، تا نواقصش برطرف شده و از نظر قیمت نیز بتواند با آن رقابت کند.

حال به بررسی قسمتهای خارجی مانیتور ها می پردازیم .

مانیتورها دارای یك كابل برق هستند، كه كاملاً شبیه به كابل برق Case می‌باشد. كابل ارسال داده به مانیتور دارای 15 رشته سیم و یك محل اتصال به كارت گرافیك است كه 15 پین دارد. این 15 پین در 3 ردیف 5 تایی قرار دارند كه به كارت گرافیك وصل شده و دارای پیچ‌هایی در دو سمت است كه به كارت گرافیك پیچ می‌شوند، تا از جدا شدن و قطع ناگهانی تصویر جلوگیری کنند.

روی قاب مانیتور تعدادی دكمه برای تنظیم نور، اندازه، حاشیه و غیره برای تنظیم تصویر مانیتور وجود دارد. همچنین می‌توانیم برچسبهایی را روی قاب مانیتور مشاهده نماییم، این برچسبها مربوط به امكانات و استانداردهای مانیتورهاست، مثلاً برچسب با علامت TCO بیانگر وجود استاندارد تصویری TCO در مانیتور است .

درهنگام خرید یک مانیتور باید به چند مورد توجه نمود. ابتدا به شفافیت نور و تصور، سپس به حداکثر مقدار تفكیك‌پذیری صفحه نمایش یا Resolution و پس از آن به دیگر امکانات آن.

امروزه اكثر مانیتورهای موجود در بازار دارای حالت های هوشمندی برای كاستن از مقدار برق مصرفی هستند و به صورت اتوماتیك در چهار مرحله فعال می‌گردند:

۱- استفاده از محافظ صفحه نمایش یا Screen Saver ، که در این حالت از آسیب دیدن مانیتور بر اثر یكنواختی شعاع الكترونی جلوگیری می‌گردد.

۲- حالت آماده باش یا Stand by ، که در این حالت مانیتور ۵۰ درصد از مصرف برق می‌كاهد و به سرعت به ورودی‌ها پاسخ می‌دهد.

۳- حالت تعلیق یا Suspend ،که در این حالت لامپ تصویر مانیتور در حالت خاموش است و ۸۵ تا ۹۰ درصد از میزان برق مصرفی لازم برای كاركردن مانیتور كاسته می‌شود. در این حالت پاسخ به ورودی‌ها مثل ماوس و کیبرد كمی كندتر است.

۴- مرحله خاموشی؛ در این مرحله عمل خاموشی به وسیله كاربر به وسیله كلید روشن، خاموش مانیتور صورت نگرفته بلكه به صورت هوشمندانه این كار توسط مانیتور انجام می‌گیرد، برق مصرفی در این حالت ۳ تا ۷ وات است.

یكی از چیزهایی كه شما باید از مانیتور خود دور نگاه دارید بلندگوها و اجسام دارای میدان مغناطیسی هستند. تأثیر مغناطیسی بلندگوها باعث پخش رنگ در مانیتور و یا تجمع رنگ در یک گوشه می‌گردد. علاوه بر بلندگوها حدالامكان سعی نمایید وسایلی چون تلفن، دستگاه ضبط صوت، اسكنر و چاپگر را نیز از مانتیور خود دور نگه دارید.